KONSTYTUCJA 3 MAJA
Król Stanisław August Poniatowski, jeden z autorów Konstytucji 3 maja.
Święto Narodowe Trzeciego Maja – polskie święto państwowe obchodzone 3 maja w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja (1791), ustanowione w 1919 roku i ponownie w 1990 roku. Dzień ten jest dniem wolnym od pracy.
3 maja 1791 roku uchwalono pierwszą konstytucję w nowożytnej Europie, a drugą po amerykańskiej na świecie. Wyprzedziła trzecią na świecie konstytucję francuską. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Czteroletni, który został zwołany w październiku 1788 r. Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791 r. Począwszy od 2007 roku 3 maja jest również świętem narodowym Litwy.
Konstytucja została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi, wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc najgorsze nadużycia pańszczyzny. Konstytucja formalnie zniosła praktycznie nieużywane od 27 lat liberum veto. W tym samym czasie przetłumaczono Konstytucję na język litewski.
W czasie obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia konstytucji 3 maja 1792 wokół Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, których zabrakło w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792 roku. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919 r. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946 roku, kiedy w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Od tego czasu władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznego świętowania. Święto to zostało oficjalnie zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy. Dopiero w roku 1981 ponownie władze świętowały to historyczne wydarzenie – świadczą o tym gazety z tego czasu m. in. Trybuna Ludu, Głos Robotniczy, Życie Warszawy. Tym samym w roku 1981 pierwszy raz po wojnie świętowano rocznicę Uchwały Majowej.
Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono 6 kwietnia 1990 roku. Pierwsze uroczyste obchody odbyły się 3 maja w Warszawie na Placu Zamkowym w 1990 roku.
Ignacy Potocki wniósł wielki wkład w redakcję ostatecznego kształtu Konstytucji 3 Maja.
Adam Stanisław Krasiński {biskup kamieniecki), jeden z twórców Konstytucji.
